https://www.youtube.com/watch?v=bdYFla0jyEo
Healthy Relationships vs Codependent Relationships
Gezonde relaties versus codependent relaties
Dit is het vervolg van de video over toxic relaties, het liefdesverslaafde-liefdesvermijder-model. Ik kreeg naar aanleiding van die video veel reacties en de vraag: als dat een toxic relatie is hoe ziet een gezonde relatie er dan uit? Dus daar gaat deze video over. Het verschil tussen gezonde interdependent relaties versus ongezonde codependent relaties.
Ik vind dit een van de belangrijkste onderwerpen, en het is iets waar niet over gepraat wordt, waar dan ook. We leren er niets over op school of hogere opleidingen, we praten er niet over in onze vriendenkring of onze familie. We proberen zelf uit te zoeken hoe je dat moet doen, relaties met andere mensen, en ik denk dat we er daarom zo mee worstelen. Als je je realiseert dat het iets is waar je iedere dag mee te maken krijgt - we hebben relaties met onze baas, onze werknemers, studenten, cliënten, collega's, familieleden, kinderen, vrienden, en natuurlijk ook met onze intieme partner. Hoewel deze lezing van toepassing is op alle soorten relaties, focus ik alleen op de intieme partner-relaties.
Ik begin weer even met waar ik de vorige video mee begon: we zijn neurobiologisch gemaakt om ons te verbinden met andere mensen. Als we een goed contact hebben voelen we ons heel goed, ons lichaam voelt zich goed, allerlei feel-good hormonen worden aangemaakt in ons lichaam. Een knuffel, een fijn diepgaand gesprek, sex, kussen, aanraking, veel hormonen zeggen dan: ga hiermee door! Blijf verbinding zoeken.
Daartegenover maakt ons lichaam allerlei onaangename hormonen en pijnlijke gevoelens als het niet lukt om te verbinden, als we ruzie hebben met iemand, of we worden voor schut gezet omdat we iets fout hebben gedaan, of als we liegen en niet ons ware zelf zijn. En we hebben die onderliggende angst, dat als iemand zou weten hoe ik me werkelijk voel, of wie ik werkelijk ben, dat hij niet meer mijn partner zou willen zijn, of mijn vriend of collega.
Je kunt hier meer over leren in mijn andere video en ik heb ook blogs hierover.
Ons verbinden met anderen en echt contact hebben voelt heel fijn. Het is gezond en het is wat ons drijft en veel van ons gedrag bepaalt. Het probleem is dat onze cultuur ons leert dat we niet heel zijn, totdat we die ene speciale persoon vinden. Je hoeft niet veel moeite te doen, op de radio of tv, om te horen zeggen: 'Ik heb iemand anders nodig om mij heel te maken'. 'Zij is mijn betere helft'. 'Ik zou doodgaan zonder jou'. Dat zijn van die ideeën die je steeds hoort in onze cultuur, onze familie, onze omgeving, dat er ergens een ander iemand is die ons bestaan en de waarde van ons als persoon zal bevestigen. Zo van: als een ander het zegt, dan is het waar. Het probleem daarmee is dat het een ongezond codependent systeem creëert.
Op de kaart achter mij, die ook op mijn website staat, kun je zien dat een gezonde interdependent relatie een relatie is waarin de partners al hebben bepaald en weten wie ze zijn. Ze weten waar ze voor staan in het leven, wat hun waarden zijn, misschien spiritueel, interesses, passies, vrienden, al die dingen van hen zijn compleet. En het woord dat ik hierbij vaak gebruik is: er is integriteit. En congruentie (wat je denkt, voelt, doet en zegt is met elkaar in overeenstemming). Ze zeggen wat ze bedoelen, menen wat ze zeggen, en ze zijn zich bewust dat ze imperfect zijn en allerlei tekortkomingen hebben maar dat ze desondanks altijd een waardevol mens zijn. En ze zijn zelfverzekerd, hebben. vertrouwen in zichzelf. Ze vinden een ander iemand die dezelfde kenmerken en ideeën heeft. En omdat ze allebei HEEL zijn, individueel, dus los van elkaar, kunnen ze een levend en ademend iets bouwen tussen hen in, wat hun relatie is. En die relatie is niet wat bepaalt wie zij zijn of wat hun waarde toekent, en er is ook geen wanhopige drang om die te behouden om die redenen. Het is alleen datgene waarmee ze elkaars leven verrijken, om kameraadschap op te bouwen, vriendschap, gezamenlijke ervaringen en herinneringen. Want als we ons verbinden maakt ons lichaam allerlei feel-good hormonen. Dus zo worden we gestimuleerd om 'getuigen' te hebben in in ons leven en het leven te ervaren samen met anderen.
Maar het grote probleem in een codependentie relatie is, als je niet weet wie je bent en waar je voor staat en wat belangrijk voor je is, en je bent misschien onzeker over wat je kunt en je waarde als mens, dan kun je een ander iemand, of de relatie, laten bepalen wie jij bent.
Ik heb dus uitgelegd hoe een gezonde relatie eruitziet. Een codependentie relatie is wanneer geen van beide partners geloven dat ze heel zijn van zichzelf. Ze zullen zich afvragen of ze goed genoeg, slim genoeg zijn, en of mensen hen wel leuk vinden. En ze hebben de ander nodig om te bevestigen wie zij zijn, waarde toe te kennen aan hen als mens. Ze verwachten dat die ander hen zal vertellen wat hun rol is in het leven en wie ze moeten zijn en wat ze moeten doen.
Er zijn veel definities van codependentie, maar volgens mij is een codependentie relatie een relatie die niet gelijkwaardig is. Want mensen die weten wie ze zijn en waar ze voor staan kunnen contact met elkaar hebben op een gelijkwaardig niveau. Ze hebben die ander niet nodig om hun te vertellen dat ze goed genoeg of slim genoeg zijn, of dat ze gelijk hebben of iets dergelijks. Er is dus geen geworstel voor gelijkheid. Maar in een codependentie relatie, als je niet weet of je goed genoeg bent, of aantrekkelijk genoeg, of slim genoeg, en je zoekt dat bij die ander (boven jou) om je dat te vertellen, codependentie creëert een ongelijkwaardige machtsverdeling (uit balans). En die rollen kunnen ook omkeren, afhankelijk van de dynamiek.
Codependentie is dus een ongelijkwaardige uitwisseling van energie, waarin ik geen fouten kan maken en dat ook niet van mijn partner kan zien. Ik zal die dingen op mijzelf betrekken, mijzelf de schuld ervan geven. 'Als ik dit of dat beter had gedaan was die fout niet gebeurd'. En het probleem daarbij is is dat we allemaal prachtige imperfecte mensen zijn die allerlei fouten maken. In een relatie kan ontrouw voorkomen, overwerken, overeten, koopziekte, anger management issues, opvoedproblemen met de kinderen, geldproblemen. Al deze dingen kunnen gebeuren in de duur van een levenslang huwelijk. En als je denkt dat het allemaal jouw fout is, of dat het allemaal de fout van je partner is, en je maakt het persoonlijk, dan creëert dat een toxic relatie (waar ik over vertel in mijn eerste video).
10:47u.
De kern van gezonde relaties is: grenzen. Gezonde grenzen. Het gaat erom nooit jezelf te verliezen of aan je waarden te tornen, of aan je integriteit en je congruentie, voor de relatie. Want de mede-creator van die relatie is net al jij een imperfect iemand. Als je je eigenwaarde en je waarde als mens afhankelijk maakt van iets wat imperfect is, van iemand die fouten zal maken, dan zal dat veel pijn en schade geven.
Op het overzicht kun je zien dat als de relatie ophoudt te bestaan, door ontrouw, of een verslaving, of gewoon omdat de relatie niet meer goed voor je is, dan kun je ervan weglopen als een heel en compleet iemand. In een codependent relatie, waarin ongelijkheid is, en veel verstrengeling, en wanhoop om de relatie te behouden, en veel verwijten en armoedige communicatie enz., als zo'n relatie gaat wankelen door gewone menselijke fouten en menselijke problemen, zul je niet in staat zijn de conflicten te hanteren met een heldere geest en integriteit. Dat is de toxic cyclus waar ik over vertel in de eerste video.
12:35u.
Hierna ga ik bespreken hoe een gezonde relatie eruitziet. Ze laat een overzicht zien 'Healthy Boundaries in a Relationship vs Unhealthy Boundaries'. Dit overzicht kun je vinden op haar website: http://www.kristinsnowdenmft.com/couples-therapy (je moet daar even verder naar onderen scrollen).
[Ik, Anna, heb dit overzicht ook in het Nederlands vertaald. Als je het wilt hebben kun je me mailen dan stuur ik het naar je op: anna@norwoodgroep.nl]
Ik noem dit mijn bijbel voor hoe je met andere mensen moet omgaan. Niet alleen met je partner maar ook met je collega's, ouders, kinderen, vrienden enz. En ik moet eerlijk zeggen, ik ben iemand met een Masters in Relaties, maar ik herinner me nog goed toen iemand dit overzicht aan mij gaf en ik me echt in dit onderwerp ging verdiepen, dat ik bijna alles aan de kant van de ongezonde grenzen kon onderstrepen als van toepassing op mij. Dat was heel schokkend en ook een eye opener, het veranderde mijn leven. Ik begon me toen te gedragen zoals in de kolom van de gezonde grenzen.
Ik ga nu bespreken hoe je een gezonde relatie kunt creëren.
Een gezonde relatie = gezonde grenzen.
Ze begint het overzicht te bespreken, de kant van de gezonde grenzen:
"Je kunt ja of nee zeggen en je vindt het ook prima dat een ander ja of nee zegt tegen jou."
"Je hebt een sterk zelfgevoel." Hier ga ik verder op in aan het einde van deze video.
"Je hebt respect voor jezelf." Heb jij respect voor jezelf?
"Je verwacht wederkerigheid in een relatie - je deelt verantwoordelijkheid en macht op een gelijkwaardige manier."
"Je weet wanneer iets jouw probleem is en wanneer het een probleem van de ander is."
Dit gaat ook weer over verantwoordelijkheid. Dit was er een waar ik veel fouten mee maakte. Ik loog, of ik schaamde me, was onverschillig tegenover zijn gevoelens, of zei: 'nee, JIJ hebt het fout gedaan! En ik zou het fijn vinden als je dat niet meer deed!'
"Je deelt persoonlijke informatie op een geleidelijke manier in (nieuwe) relaties en alleen als er sprake is van wederzijds delen en vertrouwen."
Je gaat niet meteen alles over jezelf vertellen als je die ander niet goed kent en weet dat het veilig is. Als je dat doet is de kans groot dat je gekwetst en beschadigd wordt, want er zijn veel imperfecte mensen die in staat zijn je veel schade toe te brengen, direct of indirect.
"Je tolereert geen misbruik of respectloos gedrag."
"Je kent je eigen wensen, behoeften en gevoelens. Je communiceert ze op een duidelijke manier."
Dit is zo belangrijk! Zoveel van mijn cliënten voelen zich ellendig in hun relatie, ze zijn zichzelf kwijtgeraakt en ze hebben geen idee wat ze willen. En voor ze het weten zijn ze verwikkeld in een affaire, of ze hebben veel schulden omdat ze teveel geld uitgeven, of ze voelen zich ziek omdat ze teveel eten, of ze zijn hun baan kwijt geraakt. We moeten echt moeite doen om vast te houden aan wie we zijn en waar we voor staan en wat we willen en nodig hebben, en we moeten de moed opbrengen om die gevoelens te communiceren.
"Je bent toegewijd en neemt verantwoordelijkheid voor het verkennen en voeden van je volle potentieel."
Je bent de baas over jezelf; je kunt niemand anders de schuld geven van je fouten of tekortkomingen. Jij bent er verantwoordelijk voor uit te vinden wat jou gelukkig maakt. En te zorgen dat jij de beste versie van jezelf wordt.
"Je neemt verantwoordelijkheid voor je eigen geluk en vervulling.
Je laat anderen verantwoordelijkheid nemen voor hun geluk en vervulling."
Als je je partner ziet worstelen, bijv. als hij zegt 'ik weet niet of ik deze baan zal nemen', iemand met ongezonde grenzen wil dan gaan helpen, vindt het moeilijk om dat te zien, maar als je weet wie je bent en je neemt verantwoordelijkheid voor je eigen geluk, dan kun je iemand zien worstelen en zeggen: 'laat me maar weten wat ik kan doen om je te steunen'. Dus: 'JIJ communiceert naar mij, hoe IK je kan steunen, dat is JOUW verantwoordelijkheid. En verder ben ik niet verantwoordelijk voor dit proces van jou, het uitvinden van wat jij wilt met je leven, het is JOUW leven. Als je zegt wat je wilt, wat je nodig hebt, hoe je het nodig hebt, dan ben ik er voor je'. In gezonde relaties is er geen 'gedachten lezen'.
"Je kent je eigen mening en gevoelens evenveel waarde toe als die van anderen."
Dit behandel ik uitgebreider in mijn video over 'gaslighting'.
Empathie is een heel mooi iets, maar maak de gevoelens en mening van een ander nooit belangrijker dan die van jezelf.
Je kunt in een ruzie terechtkomen met je partner, jij zegt dingen en hij zegt dingen, en je kunt helemaal begrijpen wat hij zegt, maar als je het niet eens bent met wat hij zegt, dan is dat zo, en dan is wat hij zegt niet belangrijker of meer waar dan wat jij zelf vindt en denkt. Je kunt zeggen: 'we moeten accepteren dat we het oneens zijn', of: 'ik moet hier even over nadenken', maar wat jij zelf voelt of vindt is nooit minder belangrijk dan wat hij voelt of vindt.
"Je bent in staat hulp te vragen als je die nodig hebt.
"Je kent je eigen beperkingen. Je laat anderen bepalen wat hun beperkingen zijn."
"Je tornt niet aan je waarden of integriteit om afwijzing van anderen te voorkomen."
Brené Brown, die veel heeft geschreven over schaamte en schuldgevoelens heeft een gezegde dat haar helpt bij het creëren van gezonde relaties, niet alleen met haar partner maar met iedereen waar ze contact mee heeft. Dat gezegde is: "Choose discomfort over resentment" (kies ongemak boven wrok). Als iemand haar iets vraagt wat niet goed uitkomt of wat haar teveel wordt, dan denkt ze: kies ik ervoor me ongemakkelijk te voelen en nee te zeggen, boven het idee ja te zeggen en dan aardig gevonden te worden en niet afgewezen te worden maar dan van binnen toch irritatie en boosheid voelen dat ze me te veel vragen en ik weer over mijn grens ben gegaan. Dus kies voor het ongemakkelijke gevoel van nee zeggen, en realiseer je dat je nooit iedereen altijd tevreden kunt stellen. En dat de meeste dingen waar zij mee zitten en hun ervaringen niets met jou te maken hebben. En het is echt heel belangrijk voor jou zelf om echt eerlijk te zijn met jezelf en anderen, zodat je niet rondloopt met wrok en passieve agressie, en boosheid die dan ergens anders naar boven komt. Want die gaat niet zomaar weg.
20:40u.
Ik ga deze video afsluiten met een vragenlijst, een test die je kunt doen om te kijken of je in een ongezonde relatie bent, of een interdependent relatie.
Test: "Ben je jezelf kwijtgeraakt?"
Zoals ik al eerder zei, als je niet weet wie je bent en niet weer waar je voor staat, en door het leven gaat met integriteit en congruentie, zul je jezelf verliezen in de relatie. Niet alleen in je relatie met je partner, maar in al je relaties, kinderen, familie, vrienden. Dus dit is een goede test om te kijken of je worstelt met wie je bent of dat je jezelf bent kwijtgeraakt in je relatie.
"Vergelijk je jezelf met anderen?"
Vergelijk je jezelf, eigenschappen van jezelf, je leven, je relatie en je prestaties vaak met anderen? Kijk je altijd naar wat anderen doen om te kijken of je op de goede weg bent, harder moet lopen, hoger moet springen? Let erop of je jezelf met anderen vergelijkt.
"Zeg je 'ja' als je 'nee' wilt zeggen?"
Merk je dat je vaak 'ja' zegt waar je eigenlijk veel liever 'nee' had willen zeggen? Maar je hebt dat gevoel dat je die ander niet wilt teleurstellen. Of je bent bang dat hij/zij boos zal worden, dus dan zeg je maar ja.
Vind je het heel moeilijk als anderen ontdaan of boos zijn op jou, of over iets wat jij hebt gedaan? Zit je er heel erg mee als je iets hebt gedaan, of dat nou jouw schuld is of niet, en je kunt zien dat dat die ander heel ongelukkig maakt? Worstel je daar dan heel erg mee?
"Heb je vaak behoefte aan goedkeuring of bevestiging van anderen om een goed gevoel over jezelf te kunnen hebben?"
Bijvoorbeeld, als anderen tevreden zijn dan ben jij tevreden. Als anderen ontevreden of ongelukkig zijn dan ben jij dat ook.
"Ben je passief agressief?"
Doe je aardig tegen anderen aan de buitenkant, maar voel je van binnen veel boosheid, of het gevoel 'ik kan hem niet uitstaan!', of 'ik voel van binnen zoveel boosheid dat hij/zij dat deed of zei!' Dat is die innerlijke boosheid of wrok waar we het eerder over hadden.
"Hou je vaak je mond om de lieve vrede te bewaren?"
Zeg je dingen als: 'ik zal wel de verstandigste zijn in deze ruzie', of 'het zal wel beter worden als hij wat meer rust heeft op zijn werk, of als de kinderen wat groter zijn', of 'als ik wat meer geld verdien zal het wel wat makkelijker worden'. Of, wat je vaak hoort: 'ik wil er nu niet aan denken, ik wil er niet over praten, ik heb geen zin in ruzie, dus ik wil er nu niet aan denken, ik praat er wel over met mijn vriendinnen', maar van binnen heb je veel boosheid en wrok en gekwetste gevoelens.
"Fouten maken = falen?"
Denk je dat als je fouten maakt dat je faalt, en voel je je ongemakkelijk en schaam je je daarvoor? Dus je zult je fouten waarschijnlijk vaak proberen te verbergen. En als je fouten hebt gemaakt op je werk, praat je er dan over met je dierbaren om je beter te voelen? Of zijn dat de laatsten aan wie je dat wilt vertellen? En die verdediging (afweer) verandert vaak in verwijt, bijvoorbeeld 'mijn baas is een klootzak, moet je horen wat hij heeft gedaan, hoe hij reageerde!'. Dan is er veel afweer en verwijt in het spel, om je fouten te verbergen, omdat je je zo ongemakkelijk voelt en schaamt.
"Bekritiseer je anderen vaak om een beter gevoel te kunnen hebben over jezelf?"
Dit heeft ook te maken met het vergelijken met anderen. Kijk je bijvoorbeeld naar andere ouders in de supermarkt en zeg je afkeurend: 'zo zou ik nooit met mijn kinderen omgaan!' Of hoe anderen hun bedrijf runnen, of hun gewicht, of hun kledingstijl, of hun auto. Heb je het nodig anderen omlaag te halen om je zelf beter te voelen? Dat is ook heel belangrijk.
"Kwetsbaarheid = zwakte?"
Probeer je niet zwak of stom te lijken als je het antwoord niet weet? Dus als je iets niet weet, in plaats van gewoon te zeggen dat je het niet weet, dat je dan liegt of iets verzint, omdat je je ongemakkelijk voelt als je laat zien dat je imperfect bent.
"Heb je alleen het gevoel dat je leeft als je iets heel bijzonders doet?"
Heb je het nodig uitzonderlijke dingen te doen om te voelen dat je leeft? Of gepassioneerde dingen. Heb je moeite met het monotone, de saaiheid van het leven? Geeft je dat het gevoel dood te zijn van binnen?
"Heb je het nodig nodig te zijn om het gevoel te hebben dat je leeft?"
En voel je tegelijkertijd irritatie dat je zo nodig bent? 'Ik doe al die dingen voor mijn partner en mijn kinderen, en geen haar op mijn hoofd die erover denkt om te zeggen: 'hé, mijn rooster is vol, ik kan die dingen niet doen, voor mijn cliënten, voor jullie', en om gezonde grenzen te stellen. 'Omdat ik het zo nodig heb nodig te zijn. Maar ik heb het zo druk, ik ren mijn benen uit mijn lijf, en tegelijk ben ik zo boos dat al die mensen dat allemaal van mij vragen!'
"Ben je bang om risico's te nemen?"
Ben je bang om te falen of wat er zal gebeuren?
"Doe je wat anderen van je verwachten om hen te pleasen (tevreden te stellen), of te vermijden dat ze boos op je worden?"
Is dat hoe het in jouw hersenen werkt. 'Wat wil ze dat ik zeg?' 'Wat wil hij dat ik doe?' In plaats van echt diep bij jezelf naar binnen te gaan en te kijken: 'Wat heb IK nodig in deze situatie?' 'Wat is MIJN grens?' 'Wat zijn MIJN wensen en behoeften in deze situatie?'
"Probeer je je tekortkomingen te verbergen?"
Gebruik je je kennis en zelfvertrouwen om je gevoel van tekortschieten en onzekerheid te verbergen? Dus dat is weer hetzelfde dat je je ongemakkelijk voelt met het idee dat je niet alles weet en niet alles kunt. Dus zet je een masker op, en je doet net alsof je de perfecte moeder bent, of de perfecte werknemer, of de perfecte partner. Omdat je het gevoel hebt dat je niet goed genoeg bent.
"Bepalen je kinderen je identiteit?"
Als je kinderen zich slecht gedragen, ben je dan bang wat anderen dan over jou zullen denken? Haal je veel eigenwaarde en trots uit je kinderen, hun prestaties, hun gedrag enz.? Dat is een goede indicator voor of je je eigen waarden, je eigen zelfgevoel bent kwijtgeraakt als mens, en dat je rol als ouder en als partner veel belangrijker voor je is dan je rol als mens, dus je wie je bent en waar je voor staat als mens.
Dit is dus ongeveer hoe een gezonde interdependent relatie eruitziet, tegenover hoe een ongezonde codependentie relatie eruitziet.
Er zijn ook video's over 'gaslighting' en waarom dat zo gevaarlijk is. Ik doe ook veel werk op het gebied van ontrouw, bedrog-blindheid, bedrog-trauma, en hoe je daarvan kunt herstellen.
Er is veel informatie te vinden op mijn website:
http://www.kristinsnowdenmft.com/
Bedankt voor het kijken. Als je suggesties hebt of dingen die ik zou kunnen toevoegen, of meer informatie over iets, laat het me dan weten via e-mail.